De invloed van straatverlichting op je slaapkwaliteit

Veel mensen slapen slechter zonder dat ze weten waarom. Eén van de minst besproken oorzaken is straatverlichting. Het lijkt onschuldig, maar licht van buiten beïnvloedt je biologische klok en verstoort je nachtrust. Wat is het effect precies en wat kun je eraan doen? In dit artikel lees je alles wat je moet weten over dit onderwerp dat vaak over het hoofd wordt gezien.

Wat doet straatverlichting met je slaap?

Straatverlichting bevat vaak blauwachtig licht, net als het scherm van een smartphone of computer. Blauw licht heeft de eigenschap dat het de aanmaak van melatonine remt. Melatonine is het hormoon dat je lichaam aanmaakt zodra het donker wordt. Het vertelt je hersenen dat het tijd is om te gaan slapen. Als je slaapkamer ‘s nachts wordt verlicht door lantaarnpalen, denkt je lichaam dat het nog steeds dag is. Daardoor val je moeilijker in slaap of word je vaker wakker.

Wie heeft hier het meeste last van?

Niet iedereen is even gevoelig voor licht. Toch blijkt uit onderzoek dat vooral mensen die langs een drukke straat wonen of een slaapkamer hebben aan de voorkant van hun huis hier last van kunnen hebben. Ook ouderen en kinderen zijn gevoeliger voor verstoringen in hun slaapritme. Mensen met onregelmatige werktijden of slaapproblemen kunnen nog sterker reageren op licht van buiten.

Waarom wordt er nauwelijks over gesproken?

Straatverlichting wordt vaak geassocieerd met veiligheid. Het helpt automobilisten en fietsers en geeft bewoners een gevoel van controle. Daarom is het lastig om de nadelen bespreekbaar te maken. Toch blijkt uit recent onderzoek dat te veel licht ’s nachts een sluipend probleem is voor de volksgezondheid. Het wordt in verband gebracht met slaapproblemen, stemmingsstoornissen en zelfs verhoogde bloeddruk. Alleen hoor je daar zelden iets over in het nieuws of van de overheid.

Welke soorten straatverlichting zijn het felst?

Nieuwe straatverlichting bestaat vaak uit LED-lampen. Deze zijn energiezuinig, maar geven ook veel blauwig licht af. Vooral de koudwitte varianten zijn berucht om hun effect op de nachtrust. Oude oranje-achtige natriumlampen hebben dat nadeel minder, maar worden in veel gemeenten vervangen. Daardoor neemt de lichtvervuiling in woonwijken juist toe, terwijl de techniek eigenlijk bedoeld was om milieuvriendelijker te zijn.

Hoe kun je jezelf beschermen tegen licht van buiten?

Er zijn meerdere manieren om je slaapkamer te beschermen tegen invallend licht:

• Gebruik verduisterende gordijnen of rolgordijnen die goed aansluiten
• Plaats raamfolie met een lichtfilterende werking
• Slaap met een comfortabel slaapmasker als gordijnen geen optie zijn
• Schakel over op een slaapkamer aan de achterkant van het huis als dat kan
• Plaats een plantenbak of scherm op het balkon of vensterbank om licht te blokkeren

Let er ook op dat je binnen geen onnodige lichten laat branden in de avond. Een zachte, warme lamp in plaats van felle plafondverlichting helpt je lichaam om op tijd melatonine aan te maken.

Wat zijn de gevolgen op langere termijn?

Een verstoorde nachtrust heeft meer invloed dan je denkt. Slecht slapen wordt in verband gebracht met depressie, overgewicht, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Zelfs een uur minder slaap per nacht kan je cognitieve prestaties en stemming beïnvloeden. Als dit jaren aanhoudt, kan het je hele levenskwaliteit verlagen. Omdat de oorzaak vaak wordt gezocht in stress of voeding, blijft licht van buiten vaak onopgemerkt als boosdoener.

Kun je er met de gemeente iets aan doen?

Ja, sommige gemeenten staan open voor aanpassingen. Je kunt bijvoorbeeld vragen om een lantaarnpaal te dimmen, af te schermen of op bepaalde tijden uit te schakelen. In sommige buurten zijn er proefprojecten waarbij verlichting na middernacht automatisch wordt verminderd. Let wel: dit vergt vaak geduld en samenwerking met buren. Maar als meerdere bewoners hetzelfde probleem ervaren, kun je samen sterk staan.

Zijn er alternatieven voor standaardverlichting?

Er bestaan inmiddels slimme straatlampen die alleen oplichten als er beweging wordt gedetecteerd. Deze lampen verlichten alleen wanneer nodig en dimmen automatisch. Ook bestaan er modellen met afgeschermde kappen, zodat het licht alleen naar beneden schijnt. Dit beperkt lichtvervuiling richting huizen. Door innovatieve technologieën kan de openbare ruimte toch veilig blijven zonder de nachtrust van omwonenden te verstoren.

Wat zeggen experts hierover?

Slaapdeskundigen waarschuwen al langer voor de impact van kunstlicht. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat de kwaliteit van slaap samenhangt met de hoeveelheid licht die het netvlies bereikt tijdens de nacht. Zelfs als je slaapt, registreren je ogen nog licht. Dit beïnvloedt de hersenactiviteit in je diepe slaapfases. Het lichaam komt hierdoor minder goed tot rust. Experts adviseren daarom om de slaapkamer zo donker mogelijk te houden, bij voorkeur met nul lichtinval.

Wat kun je vandaag al doen?

Controleer eens in het donker hoeveel licht je slaapkamer binnenkomt. Schijnt er licht door de gordijnen? Zie je vormen of reflecties? Als dat zo is, loont het om actie te ondernemen. Begin klein: plak tijdelijk wat karton of folie tegen het raam om het effect te testen. Als je merkt dat je beter slaapt, is het zeker de moeite waard om te investeren in verduistering. Ook een simpele verandering in je avondroutine, zoals eerder lichten dimmen, kan al verschil maken.

Slaapkwaliteit verdient meer aandacht

Slaap is geen luxe, maar een basisbehoefte. Straatverlichting is ontworpen voor onze veiligheid, maar mag onze gezondheid niet in gevaar brengen. Met bewustwording, eenvoudige aanpassingen en misschien een beetje druk op de gemeente kun je je nachtrust beschermen. Want een goede slaap begint bij het donker maken van de nacht.